Wat is er precies gebeurd, het leenstelsel was toch afgeschoten in de Tweede Kamer?

De minister van onderwijs heeft inderdaad al eerder een voorstel voor het leenstelsel gepresenteerd maar kon hier geen meerderheid voor krijgen in de Eerste Kamer en besloot het voorstel in te trekken. Ze is hierna met de partijen die grote vragen hadden bij het eerdere voorstel in gesprek gegaan en heeft hun zorgen geprobeerd weg te nemen. Het voorstel dat er nu ligt kan rekenen op een meerderheid in zowel de Eerste als Tweede Kamer omdat de zorgen van D66 en GroenLinks zijn weggenomen. Dit voorstel wordt dus gesteund door regeringspartijen VVD en PvdA, en daarnaast door oppositiepartijen GroenLinks en D66.

Maar is het nu absoluut zeker dat dit stelsel er komt?

Het duurt nog een paar maanden totdat de wet ook echt is gewijzigd en het honderd procent zeker is. Niet alleen moet eerst het ‘hoofdlijnenakkoord,’ wat er nu ligt, worden uitgewerkt in een echt wetsvoorstel, maar daarna moeten ook nog zowel de leden van de Tweede als van de Eerste Kamer mee instemmen. De uitwerking van het akkoord ligt er waarschijnlijk pas na de zomer en de behandeling in de Kamers zal ook nog wat tijd in beslag nemen. Dat betekent dat er nog veel momenten zijn waarop dingen kunnen veranderen, maar omdat de partijen zich tot nu toe stevig gecommitteerd hebben aan de uitgangspunten van het stelsel lijkt het niet heel waarschijnlijk dat een partij zich nog terugtrekt.

Wat gaat er gebeuren voor studenten die vanaf 1 september 2015 met hun studie beginnen?

Zij krijgen geen basisbeurs meer, maar mogen wel een lening afsluiten waarmee ze een bedrag per maand kunnen lenen wat vergelijkbaar is met de huidige basisbeurs (ongeveer 280 euro per maand voor uitwonende studenten). Na hun studietijd hebben ze 35 jaar om dit terug te betalen. Al die jaren betalen ze echter wel rente over deze schuld. Daarnaast hoeven ze nooit meer dan 4% van hun inkomen per maand af te dragen. Als hun ouders minder dan €46.000 verdienen, krijgen ze echter wel een beurs van de overheid. Studenten met ouders met een inkomen van minder dan €30.000 euro krijgen €365,- per maand, en dit wordt minder naarmate ouders meer verdienen. Deze beurs is wel een gift en hoeven studenten dus niet terug te betalen.

Wat verandert er voor de huidige student?

In principe niets, want het stelsel gaat pas gelden voor studenten die 1 september 2015 met hun studie beginnen. Echter, het is nog onduidelijk wat er gebeurt met studenten die tijdens hun bachelor een basisbeurs hebben ontvangen maar pas in 2015 of later aan hun master beginnen. Zij zouden in principe tijdens hun master ook een basisbeurs (kunnen) ontvangen, het zou echter kunnen dat masterstudenten vanaf 2015 ook onder het leenstelsel vallen. Hierover moet binnenkort meer duidelijk worden.

Ik wilde pas vanaf 2015 gaan studeren (bijv. vanwege een tussenjaar) en heb me niet voor 1 mei aangemeld voor een opleiding, maar nu blijkt ineens dat ik moet gaan lenen. Dat is toch niet eerlijk?

Nee, dat vinden wij ook niet eerlijk. Studentenorganisaties hebben altijd gezegd dat het op tijd duidelijk zou moeten zijn wanneer de basisbeurs afgeschaft zou worden, zodat eventueel aankomend studenten goed geïnformeerd keuzes kunnen maken over hun toekomst. Wij zullen dan ook proberen er (op z’n minst) voor te zorgen dat het stelsel nog een jaar wordt uitgesteld.

Wat gebeurt er met het geld dat het afschaffen van de basisbeurs oplevert?

Dat is nog niet helemaal duidelijk. Een deel gaat in ieder geval naar de aanvullende beurzen die studenten krijgen wiens ouders weinig verdienen. Een ander deel zal geïnvesteerd worden in het hoger onderwijs. Waar dit precies naar toe gaat blijft echter de vraag. Opties zijn onder andere het zorgen voor kleinschaliger onderwijs of meer studieadviseurs. Het zou echter ook kunnen dat het geld naar de universiteiten en hogescholen gaat en dat zij zelf mogen bepalen wat ze er mee doen. Dat betekent dat het ook zou kunnen dat het geld naar het salaris van jouw College van Bestuur gaat.

Is er dan echt niks wat ik kan doen? Jawel, ASVA maakt zich samen met de Landelijke Studentenvakbond hard om de basisbeurs te behouden. Hierbij kunnen wij alle hulp meer dan goed gebruiken! Hou dus onze website en Facebook in de gaten voor mogelijke acties. Als je nu meteen iets wil doen, teken dan de petitie ‘Stop het leenstelsel’.

Waar kan ik meer informatie vinden?

Lees hier de officiële informatie van de Rijksoverheid over het akkoord.

Hier kun je zien hoe de minister het leenstelsel verdedigt bij Knevel & van den Brink (vanaf 18.20 minuten). 

Wil je meer weten? Mail dan naar info@asva.nl