Dag in dag uit hetzelfde. Sinds 16 maart studeer ik digitaal. Dit is dag 304 sinds ik thuis mijn studie probeer te halen, zonder fysiek contact met mijn docenten of medestudenten. De borrels van mijn studievereniging gaan al maanden niet meer door en de lol van een online pubquiz is er intussen ook af. Ik voel me alleen. Dan maar naar buiten, een rondje wandelen. Toch niet, het regent pijpenstelen. Dan maar weer naar binnen, terug naar mijn bureau. Misschien blijf ik er nu bij tijdens de les, ondanks de continue pop-ups van NOS met updates over de besmettingen in Nederland, die al maar oplopen. Hoe moet ik verder? Waar kan ik heen voor hulp? 

Thuis studeren;

– Praktische tips voor thuiswerken 

– Hoe motiveer je jezelf?

– Tips om uitstelgedrag te voorkomen

In een publicatie van het UMC uit maart 2020 stonden bovenstaande kopjes beschikbaar voor studenten voor wie het onderwijs in een tijdspanne van een paar dagen omsloeg naar een volledig digitale opleiding. Het welzijn van de studenten en het in de gaten houden van de mentale gezondheid van studenten wordt achterwege gelaten. De pandemie zorgt voor veel stress bij de studenten. Deze stress is niet nieuw. HvanA publiceerde op 3 oktober 2019 – voor de pandemie – een artikel waarin zij ervaringen deelde van studenten, gepaard met onderzoekscijfers van Hogeschool Windesheim. Hieruit bleek dat 70 procent van de studenten vaak tot zeer vaak prestatiedruk ervaart, en heeft 37,5 procent van de ondervraagde last van psychische klachten. Zelfs voor de toegevoegde druk van de pandemie kampte één op de vier studenten met een burn-out. 

Met de cijfers gaat het goed. En met de studenten?

De klap kwam in maart. Corona nam het land langzaam over en de overheid nam de nodige maatregelen om het gevaar van corona voor de bevolking zo laag mogelijk te houden. Dit zorgde er voor dat studerend Nederland zich niet meer mocht bewegen naar alle grote steden in het land, maar vanuit de slaapkamer aan de slag mocht met het afronden van het studiejaar 2019-2020. Voor de eerstejaars werd de regel van het bindend studieadvies afgeschaft. Het onderwijs dat studenten kregen was niet het onderwijs waar zij zich voor hebben ingeschreven.

De Vereniging Hogescholen en de VSNU laten zich uit over de verbetering van studieresultaten. Er is minder uitval. Dit betekent niet dat het goed gaat met de studenten. Minder uitval is een logisch resultaat na het afschaffen van het BSA. Het baart grote zorgen dat de besluiten of het goed gaat met studenten enkel gebaseerd zijn op studieresultaten. In maart 2020 waarschuwde artsen en psychologen voor de impact die de coronacrisis kon hebben op de mentale gezondheid van studenten. Deze werd vaag weggemoffeld onder uitspraken als  ‘In september is alles weer normaal’ of ‘We hebben het allemaal zwaar, dit moet maar even’. An sich is dit geen gekke reactie. Het oplossen van de coronacrisis had immers de hoogste prioriteit.

Inmiddels is er een nieuw jaar van start, en zit studerend Nederland met een lockdown thuis. Studenten in hun eerste jaar kennen het gros van hun medestudenten niet. Sterker nog, deze hebben zij soms nog nooit gezien of gehoord. Het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) ziet in het hele land een enorme toename in aanmeldingen. Ook studentpsychologen nemen een enorme piek waar in de hoeveelheid aanmeldingen. Diezelfde studentpsychologen, die ook voor de coronacrisis al meer werk hadden dan zij eigenlijk aan konden. 

Eenzaamheid, somberheid en angst spelen een grote rol bij het mentale welzijn van studenten op dit moment. De toename in dit soort klachten roept de vraag op; ‘wat kunnen we doen?’ ‘waar kunnen we heen?’. ‘Een knuffelmaatje’ of ‘vrienden blijven zien’ zijn oplossingen die gegeven worden. Voor studenten die sinds de zomer wonen in hun nieuwe studentenstad, is deze oplossing niet zo voor de hand liggend. ‘Hey pa, ik ben er weer’ is steeds vaker te horen op een woensdag in plaats van een zaterdag. ‘Ja, er was niemand thuis in mijn studentenhuis, dus dan is dit gezelliger’. De student weet steeds slechter wat te doen om de negatieve effecten van de coronacrisis op zijn of haar mentale gezondheid tegen te gaan. De HvA en UvA bieden zelf diensten aan om de student hierbij te helpen, echter zijn deze vaak niet bekend bij studenten. 

Studentpsychologen

Studentpsychologen zijn psychologen die begeleiding en hulp geven aan studenten met problemen van psychische aard — aldus de UvA. Tijdens een kortdurig en oplossingsgericht psychologisch traject kan een student samen met een psycholoog spreken over zorgen zoals bijvoorbeeld faalangst of uitstelgedrag, maar ook over persoonlijke problemen die het functioneren in de studie en in het studentenleven beïnvloeden zoals bijvoorbeeld problemen in de thuissituatie en nu natuurlijk eenzaamheid en somberheid. De studentpsycholoog is zoals eerder genoemd aangesteld voor kortdurende trajecten. De studentpsycholoog kan een student doorsturen naar de eigen huisarts wanneer hij of zij denkt dat dit nodig is. Het traject van de studentpsycholoog is kosteloos, en aan te vragen vanuit de HvA of UvA. De studentpsychologen werken bij de UvA-vestiging Roeterseiland. 

Los van een aanvraagformulier kun je in de stappen naar de studentpsycholoog ook begeleid worden door je studieadviseur of je studentdecaan.

Thuisstudeertips

Wanneer studenten ergens hulp bij nodig hebben is de studentpsycholoog niet per se de eerste stap. Voor sommige studenten is een aanbod met tips ook al welkom. De HvA en UvA bieden een aparte lijst tips aan om studenten zo te ondersteunen tijdens de pandemie. 

De Luisterlijn

Er zijn zat studenten die voor maar ook zeker door de coronacrisis behoefte hebben aan een luisterend oor waar zij zorgen kunnen uiten, iemand die hen kan troosten of iemand die even kan sparren om alle gedachten weer op een rijtje te krijgen. De luisterlijn is dag en nacht beschikbaar en biedt emotionele ondersteuning op afstand en op vrijwillige basis. Het doel van de luisterlijn is het normaliseren van luisteren naar elkaar met aandacht en zonder oordeel. De Luisterlijn heeft geen commercieel uitgangspunt en wil hulp verlenen aan personen in maatschappelijke of geestelijke nood. De gesprekken zijn niet therapeutisch ingesteld. Het zijn echte gesprekken van mens tot mens, met een luisterend oor. De vrijwilligers worden opgeleid om de gesprekken goed te kunnen leiden. De Luisterlijn is volledig anoniem te bereiken via chat, email of telefonisch op 0900 0767.

Acute noodsituatie

Bij acuut gevaar voor jezelf of anderen, neem je contact op met 112. Wanneer er geen acuut gevaar is maar je wel kampt met die gedachten, is 113 zelfmoordpreventie dag en nacht bereikbaar via 113.nl of via 0800 0113.